Datum/Tijd
Date(s) - 22/02/2024
13:30 - 16:00

Locatie
Bezoekerscentrum De Vroente

Categorieën

Wegens wateroverlast op de heide en de barre weersvoorspelling, hevige regen en storm, wordt de wandeling verplaatst naar dinsdag 7 mei 2024 om 13u30.

Afstand :7 km
Reliëf : Vlak
Moeilijkheidsgraad : Voor geoefende en half geoefende stapper
Vertrekpunt : Parking Bezoekerscentrum De Vroente, Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout .
Begeleidster : Mich Parduyns (0497/07.07.48) – michele@effenweg.be

De Kalmthoutse Heide is één van de oudste, grootste en mooiste natuurgebieden van Vlaanderen. Het zal je dan ook niet verwonderen dat we hier met Effen Weg vzw gaan wandelen. Het wordt een afwisselende wandeling doorheen bossen, langs heide en vennen en stuifduinen. We proberen losse zandpaden in de mate van het mogelijke, zoveel mogelijk te vermijden.

De Kalmthoutse Heide maakt deel uit van het Grenspark Kalmthoutse Heide dat aan weerszijden van de Belgisch-Nederlandse grens ligt en ongeveer 3750 hectare omvat.

De Kalmthoutse Heide werd voor het eerst geklasseerd als landschap in 1941. Ondertussen is het Europees erkend als Speciale Beschermingszone voor Vogels en zelfs internationaal werd het op de kaart gezet als waterrijk gebied van internationale betekenis. Ooit was het gebied de speelbal van kibbelende ‘hoge heren’. De Heer van Bergen op Zoom, de Heer van Hoogerheide en half Ossendrecht, het Convent van Huijbergen en de abdij van Tongerlo maakten aanspraak op elkaars grond. Ze kibbelden over water, graasgrond, turfwinning, jacht en visvangst, belastinginning en rechtspraak.

In 1911 vatte de gemeente Kalmthout, die eigenaar was van de heide, het plan op om dwars er door een steenweg aan te leggen. Door het opkomende toerisme waren villagronden erg in trek en met de aanleg van een steenweg zouden de aanpalende gronden als dusdanig verkocht kunnen worden. Door het protest van toenmalige natuurverenigingen bleef het succes van dit project gelukkig beperkt. Dit kon echter niet beletten dat de heide op verschillende plaatsen werd aangetast.

Rond 2000 bestond het waardevolle natuurgebied nog uit natuurreservaten, kleinschalige landbouwgebieden, bossen van diverse overheden, grote particuliere domeinen en versnipperde kleine bos eigendommen. Een dergelijke versnippering maakte het beheer ervan lastig. Onder het samenwerkingsverband ‘Grenspark Kalmthoutse Heide’ werken alle partijen vanaf 2001 samen aan het creëren van één natuur vanuit de twee landen.

De wandeling vertrek om 13u30 aan het Bezoekerscentrum De Vroente.

We steken de drukke baan over en nemen al snel een klein zijpad links dat ons naar het Putse moer voert. Door de hoge ligging van de vennen ten opzichte van de omgeving, stroomt er geen water het gebied in en is regenwater dus de enige ‘voeding’ er van. Het water is daardoor voedselarm en zuur.

Veenmos, knolrus en de veelstengelige waterbies zijn de pioniers die in de vennen weten te overleven. Ze zijn goed aangepast aan het zure en voedselarme milieu en gedijen er zelfs goed bij. Veenmos is daarnaast ook langs de natte oevers te vinden, vaak samen met witte en bruine snavelbies, kleine of ronde zonnedauw en soms de zeldzame moeraswolfsklauw. Veenpluis representeert de overgang van oevers naar de natte heide rondom de vennen prachtig. -website Grenspark Kamthoutse Heide.

Ook vogels verblijven in de vennen. Veel eendensoorten – de wintertaling, zomertaling, kuifeend, slobeend en bergeend – vinden in het ven een prima rustpunt of nestplaats. Steltlopers zie je hier zoekend naar voedsel op de drooggevallen oevers. Kom je in augustus? Grote kans dat je dan zwaluwen spot. Met honderden tegelijk komen ze dan naar het Grenspark om zich vol te eten met muggen, voordat ze verder trekken naar Afrika. Tijdens de trek of in de winterperiode zie je bovendien nog andere vogels: de brilduiker, pijlstaart, krakeend en smient bijvoorbeeld. Af en toe zie je ook een geoorde fuut of dodaars in de vennen van het Grenspark. Deze broedvogels komen hier minder vaak voor en zijn afhankelijk van iets voedselrijker water voor het grootbrengen van hun kroost: juist die vennen vallen in de zomer vaak droog. -website Grenspark Kamthoutse Heide.

Langs de vennen wonen allerlei waterdieren: het veenzwemmertje, de geelgerande watertor en waterspinnen. Ook een aantal zeldzame amfibieën zijn hier te spotten, zoals de heikikker, de rugstreeppad en de vinpootsalamander. verder huizen hier meer dan dertig soorten libellen en waterjuffers, waaronder maanwaterjuffer, koraaljuffer, tengere pantserjuffer, viervlek, zwarte heidelibel en venglazenmaker.

Het ambitieuze monitoringplan van het Grenspark Kalmthoutse Heide omvat vele diergroepen en planten. Niet alleen vogels, maar ook amfibieën, reptielen, libellen, vlinders en planten worden gemonitord. Wil je weten wat er de laatste dagen gespot werd, neem dan eens een kijkje op waarnemingen.be/nl. Je zal versteld staan.

We vervolgen onze weg langs de rand van de Kambuusduinen, een pad waar we op de smalle zijranden lopen om het zand zoveel als mogelijk te ontwijken. Vooral insecten en spinnen bewonen de in de zomer hete- en in de winter barkoude duinen. Zelfs padden leven in deze duinen, meer specifiek: de rugstreeppad. Overdag graaft hij zich in het losse zand in. Vooral ’s morgens zie je zijn sporen, want ’s nachts zoekt hij naar voedsel.

Uiteraard vind je op de Kalmthoutse heide ook de typische heide vegetatie. Een heidelandschap is een halfnatuurlijk landschap. Zonder het ingrijpen van de mens in de natuur, zou de heide als biotoop verdwijnen. Om de heide te behouden en verbossing tegen te gaan, moeten bepaalde delen systematisch worden gekapt en geplagd.

De soorten planten en bloemen die je in ons natuurgebied tegenkomt vertellen ieder iets over de vochtigheid van de grond waarop zij groeien. Daar waar de bodem wat vochtiger is, groeien de vele gele bloemen van de tormentil, kruipbrem en stekelbrem. Op plaatsen waar de bodem in de winter nat is en in de zomer voldoende vochtig, vinden we begroeiing met gewone dophei, met zijn roze urnvormige bloemetjes in ‘trosjes’. Op heel natte plaatsen in het gebied krijgen zij gezelschap van veenbies, veenmossen, trekrus en veenpluis. Veel zeldzamer zijn beenbreek met zijn felgele bloemen en de diepblauwe bloemen van de klokjesgentiaan. Op geplagde plekken of langs venranden zien we regelmatig een pioniersvegetatie – spontaan opkomende plantengroei – met kleine of ronde zonnedauw (een vleesetend plantje) witte en bruine snavelbies, en soms de zeldzame moeraswolfsklauw. -website Grenspark Kamthoutse Heide.

Er wordt op een rustig tempo gewandeld en onderweg wordt er op tijd even gepauzeerd. Dit is een ideale wandeling voor zowel de beginnende wandelaar als de geoefende stapper.

Achteraf is er, voor wie dat wenst, nog de mogelijkheid om wat na te kaarten in Café Restaurant De Heihoeve.

Onze wandelingen zijn toegankelijk voor iedereen, al zijn ze in de eerste plaats gericht op mensen met (chronische) pijn, chronisch zieken en mensen die even wat minder goed in hun vel zitten (burn out, depressie, stress,…) Maar ook al wie behoefte heeft aan wat buitenlucht, een babbel of gewoon eens lekker wil gaan wandelen is meer dan welkom. Graag vooraf inschrijven, de plaatsen zijn beperkt. Aan niet-leden vragen we een bijdrage van 2 euro, hiermee worden de verzekering- en werkingskosten gedekt. Lees hier meer over het lidmaatschap bij Effen Weg.

Openbaar vervoer.

Op 1,7 km van het begin van de wandeling ligt de treinhalte Heide die op de lijn Puurs –  Antwerpen – Kapellen – Kalmthout – Essen ligt.

Carpoolen

Geen verbinding? Of rij je alleen met de wagen naar de plaats van vertrek? Bezoek dan zeker onze Facebookgroep ‘Carpoolers van Effen Weg’, waar vraag en aanbod kunnen worden geplaatst. Zo helpen we niet enkel elkaar, maar dragen we ook ons steentje bij aan het milieu.

Reserveringen